اولین دوره انتخاب كتاب بهترین كتاب دفاع مقدس سوم خرداد سال ١٣٧٢ همزمان با سالروز آزاد سازی خرمشهر در عملیات بیت المقدس از سوی بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش های دفاع مقدس برگزار شد. هدف از اجرای این طرح، شناسایی،گردآوری و بررسی كتاب های منتشر شده به منظور انتخاب و معرفی آثار نمونه و برتر جنگ در موضوعات گوناگون، تقدیر و تجلیل از نویسندگان، مترجمان، مولفان و هنرمندانی كه همگام با رزمندگان میدان های نبرد، به خلق آثار علمی، فرهنگی و هنری اهتمام كرده اند،تشویق و ترغیب نویسندگان و ایجاد انگیزه به منظور خلق آثاری كه در آینده به قصد بازشناسی حماسه با شكوه دفاع مقدس به مجموعه ذخایر فرهنگی كشور افزوده خواهد شد، بود.
همچنین ایجاد زمینه مساعد و فراهم آوردن پشتوانه قوی معنوی جهت شكوفایی استعداد های ناشناخته و امكانات اولیه برای افزایش آثار تازه و روز آمد در موضوع دفاع مقدس،شناسایی و شناساندن آثار ارزشمند دفاع مقدس به عنوان میراث فرهنگی، برانگیختن توجه و اهتمام مسئولین و دست اندركاران كشور به منظور سرمایه گذاری های مادی و معنوی در این زمینه، تقویت و تكمیل كتابخانه مركز اسناد بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش های مربوط به دفاع مقدس، از دیگر اهداف این طرح بود.
جاری ساختن روح حماسه و زنده نگاه داشتن فرهنگ مقاومت و پایداری از طریق نشر آثار مربوط به دفاع مقدس در جامعه و مراكز آموزش ارگان های نظامی، ایجاد حركت پویای علمی به منظور نشان دادن ابعاد معرفتی جنگ به همان شیوه كه در طی هشت سال دفاع و مقاومت محقق گردیده ، موضوعاتی است كه از اهداف این طرح عنوان شد.
ترسیم سیمای فرهنگی معرفتی نظام انقلاب اسلامی ، در پرتو فرهنگ عاشورایی بسیج و ایجاد بستر مناسب به منظور كاوش نویسندگان و اندیشمندان و منتقدان در جهت بررسی ابعاد قوت و ضعف در این حادثه عظیم، دو مقوله دیگر از اهداف طرح اولین دوره انتخاب بهترین كتاب دفاع مقدس بود.
بر این اساس ٢٥ داور در هفت كمیته ؛ داوری آثار رسیده را آغاز كردند و بعد از به پایان رسیدن داوری ها از میان آثار رسیده ٣٢ عنوان كتاب در رشته های مختلف انتخاب شد.
به برگزیدگان اول تا سوم این دوره جوایز و لوح هایی اهدا شد و در هر یك از موضوعات هفتگانه اثری نیز مورد تقدیر هیأت داوران قرار گرفت.
در این دوره از كتاب سال دفاع مقدس«نجوای جنون»، «نبردفاو»،«چكه صدای دریا»، «تحلیلی بر جنگ تحمیلی رژیم عراق علیه ایران »،«حرمان هور» «فرهنگ جبهه»، «آن سوی مه»، «دری به خانه خورشید»، «ره یافتگان»، «ده سال با نقاشان اسلامی»، «عقاب های تپه ٦٠»، «رهبری و جنگ و صلح»، «دریا در غدیر»، «نامه های فهیمه»، «عبور» ،«شب های قدر كربلای پنج» به عنوان آثار برگزیده در رشته های شعر،داستان، خاطره، تحقیق و پژوهش و... انتخاب شدند.
دومین دوره كتاب سال در دومین دوره این جشنواره كه پس از یك سال از اولین دوره برگزار شد تعداد زیادی از كتاب های دفاع مقدس مورد شناسایی دبیرخانه جشنواره قرار گرفت در این فاصله دبیرخانه ٢٣٤ عنوان را جمع آوری و مورد بررسی و ارزیابی قرار داد و در نهایت و بعد از داوری های انجام شده ٢٢ اثر به عنوان برترین آثار معرفی شدند.
منبع : كتاب اولین های دفاع مقدس؛ محمد خامه یار