به كار گیری سلاح های شیمیایی برای اولین بار در عملیات خیبر توسط دشمن بطور گسترده صورت گرفت. عراق به دلیل نگرانی از نتایج عملیات برای نخستین بار نوعی از سلاح های شیمیایی محصول كارخانه سامره- به نام گاز خردل- را با استفاده از بالگردهای ساخت شوروی و فرانسه – به كار گرفت.
پیش از این در عملیات والفجر ٢ در منطقه حاج عمران، عراق به صورت محدود از سلاح های شیمیایی استفاده كرده بود.ولی آنچه كه در عملیات خیبر صورت گرفت، بسیار گسترده و فاجعه آمیز بود.گاز خردل با ایجاد تاول های بزرگ روی پوست بدن و اختلال دستگاه تنفسی،آثار مخرب روحی و جسمی فراوانی بر رزمندگان اسلام به صورت مدت كوتاه مدت و دراز مدت داشت.شورای امنیت سازمان ملل در واكنش به این اقدام، در دهم فروردین ماه سال ١٣٦٣ با صدور بیانیه ای استفاده از گازهای سمی را محكوم كرد اما مسئولیت استفاده از آن را به هیچ یك از طرفین نسبت نداد. صدور بیانیه، به جای قطعنامه، بنابر تحلیل منابع دیپلماتیك به دلیل اجتناب از مباحث شدید و اشاره به هر یك از دو طرف جنگ بوده است.
در هر صورت این نخستین اقدام سازمان ملل بود كه حداقل گرچه به سود ایران نبود ولی به زیان آن نیز تنظیم نشده بود. به كارگیری سلاح های شیمیایی از یك سو نشان دهندۀ ضعف دفاعی، نومیدی و در ماندگی ارتش عراق بود و از سوی دیگر این مسأله را روشن می كرد كه عراق با ایجاد زیر ساخت های جدید در زمینه تولید سلاح های شیمیایی با كمك كشورهای اروپایی به ویژه آلمان، استراتژی جدیدی را برای مقابله با تهاجم های پی در پی و گسترده ایران برگزیده است.٢
استفده عراق از سلاح شیمیایی با عملیات خیبر به صورت گسترده آغاز شد و همچنان ادامه یافت. بی توجهی محافل بین المللی در مورد نقض قوانین منع استفاده از سلاح های شیمیایی، به دلیل تمایلات موجود برای حمایت از عراق با هدف غلبه این كشور بر ایران، وضعیت غیره قابل تحملی را به وجود آورد؛ در واقع تلفات ایران را تحت تأثیر قرار داده بود. عراق با دركی كه از این مساله داشت در عملیات بدر بیش از گذشته از سلاح های شیمیایی استفاده كرد.برابر آمار موجود تنها در طول پنج روز از ٢ تا ٢٧ اسفند سال ١٣٦٣ عراقی ها، بیش از سی مورد انواع سلاح شیمیایی را مورد استفاده قرار دادند.
برخی از منابع نظامی فاش ساختند كه عراقی ها در كارخانه ای حدود ١٠ كیلومتری جاده سامرا- بغداددر حال تولید سلاح های شیمیایی هستند و همزمان با اوج گیری عملیات بدر، دستور دو برابر كردن تولیدات كارخانه را كه گازهای خردل و تابون تولید می كند، صادر كرده اند.
ابعاد گسترده ناشی از استفاده عراق از سلاح های شیمیایی، به تدریج توجه افكار عمومی را به خود معطوف كرد، سخنگوی وزارت خارجه آمریكا رسماً اعلام كرد در بررسی مقدماتی متقاعد شده ایم كه عراق از سلاح های شیمیایی استفاده كرده است!
دبیر كل سازمان ملل- خاویر پرز دكوئیار – نیز پس از دیدار با نمایندگان ایران و عراق، استفاده از سلاح های شیمیایی را محكوم كرد. در وضعیت جدید سرانجام شورای امنیت طی بیانیه ای با اجتناب از صدور قطعنامه، در ٢٥ آوریل ١٩٨٥ كاربرد سلاح های شیمیایی از سوی عراق را محكوم ساخت. كشورهای اروپایی نیز استفاده از این سلاح ها را محكوم كردند.
سه روز بعد در ٢٨ آوریل ١٩٨٥ عراق طی یادداشتی به سازمان ملل در مورد صدور بیانیه اعتراض كرد و طارق عزیز وزیر اومر خارجه وقت عراق در مصابحه مطبوعاتی اعلام كرد:
«عراق برای دفاع از خاك خود هر گونه سلاحی را كه در اختیار دارد به كار خواهد گرفت! برخی از تحلیل گران بیانیه اخیر شورای امنیت را به منزله تشویق و ترغیب ایران برای گفت و گو درباره مذاكرات صلح در سازمان ملل، ارزیابی كردند.»
منبع : كتاب اولین های دفاع مقدس؛ محمد خامه یار